کد مطلب:36519 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:215

لذا امیرالمومنین (ع) در پاسخ به سوالات یاد شده، دو راه پیش پای فرزندشان می گذارند. ایشان می گویند اصلا این تفكر غلط است كه: من از صفر شروع می كنم. تو به چه مناسبت می خواهی از صفر شروع بكنی؟ مگر گذشتگان تجربه نكرده اند؟ مگر تجربه ی آنها هیچ ارزشی ندارد؟ مگر بشریت عمر بلندی نكرده است؟ مگر تاریخ انسان با تو آغاز می شود؟ اگر تجربه ها و وارسی های تو با ارزش است، تجربه ها و وارسی های گذشتگان نیز با ارزش بوده است. حداقل باید در هنگام وارسی های خودت، تجربه ی طولانی بشریت را ملحوظ بداری و از آن بهره برداری كنی. خطاست اگر كسی بخواهد همه چیز را شخصا تجربه كند و در همه ی امور بر خودش تكیه كند، علی الخصوص اگر یك نوجوان نارسیده باشد. نمی گوییم كه تو خود را فراموش كن ولی می گوییم خودخواهی و خودبینی ات را فربه نكن. پیش از تو بزرگان بسیاری، راههای بسیاری را طی كرده اند. لذا از صفر شروع كردن، ممنوع است. این نكته نه فقط در امر یافتن مكتب و دیانت، كه در دیگر امور زندگی هم صادق است. فرض كنید كه شما در آغاز زندگی می خواهید سوزانندگی آتش را بررسی كنید. آیا دستتان را در آتش فرومی كنید و می گویید من به تجربه ی دیگران كاری ندارم؟ حال فرض كنید دستتان را در آتش بردید و سوخت، ممكن است بپرسید آیا آتش پا را هم می سوزاند؟ برای یافتن پاسخ، باید پایتان را هم در آتش قرار بدهید. آیا لباسها را هم می سوزاند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات بی پایان، باید دست و پا و چشم و گوش و لباس و... را به آتش سپرد. این مواجهه، نه تنها مشكلات عملی جدی پدید می آورد و زندگی را از اصل، ناممكن می سازد، بلكه نظرا هم نادرست و دفاع ناپذیر است، زیرا دلیلی برای نادیده گرفتن تجربه ی دیگران نداریم. چرا می گویی: اگر من فهمیدم آتش می سوزاند، تجربه ی مهم و قابل اتكایی كرده ام اما اگر دیگران آن را فهمیدند، هیچ اهمیتی ندارد؟ از تجربه ی دیگران بهره بردن مقتضای

[صفحه 30]

خردورزی است. و خود امام (ع) در همین نامه، به فرزندشان می فرمایند:

و العقل حفظ التجارب:

عقل، اندوخته تجربه های آدمی است.

صفحه 30.